تاریخچه مادر بورد:
برد اصلی (MotherBoard) یکی ازاجزای اساسی و مهم کامپیوترهای شخصی محسوب می گردد.در سال 1982همزمان با ارائه اولین کامپیوترهای شخصی از برد اصلی استفاده گردید. اولین برد اصلی از لحاظ اندازه نسبتا" بزرگ و بر روی آن ریزپردازنده 8080 نصب گردید. این برد شامل BIOS ، سوکت هائی برای حافظه مربوط به CPU و مجموعه ای از اسلات ها بود که کارت هائی از طریق آنها به برد اصلی متصل می گردیدند. در صورتیکه قصد استفاده از فلاپی درایو و یا یک پورت موازی و ... وجود داشت، می بایست یک برد جداگانه تهیه و آن را از طریق یکی از اسلات های موجود، به برد اصلی متصل کرد. وضعیت فوق سرگذشت اولین بردهای اصلی استفاده شده در کامپیوترهای شخصی بود. شرکت های آی . بی .ام و اپل با ایجاد تغییرات اساسی، بردهائی را طراحی نمودند که امکان اضافه کرد پتانسیل های دلخواه و جدید در هر زمان میسر بوده و تولید کنندگان متعدد بتوانند محصولات خود را بر اساس استانداردهای فوق طراحی و به بازار عرضه نمایند. برداصلی یک مدار چاپی چند لایه است . مسیرهای مسی که Traces نامیده می گردند، امکان حرکت سیگنال و ولتاژ را بر روی برد اصلی فراهم می نمایند. ازتکنولوژی چند لایه استفاده شده تا بدین طریق برخی از لایه های برد ، قادر به حمل داده برای BIOS ، پردازنده و حافظه بوده در حالیکه لایه های دیگر ولتاژ و Ground را بدون نگرانی از اتصال کوتاه جابجا نمایند. اندازه گذرگاه داده (Data Bus) برد های اصلی جدید دارای یک گذرگاه داده ای شصت و چهار بیتی می باشند. گذرگاه فوق عرض بزرگراهی را نشان می دهد که داده ها در طول آن حرکت و دراحتیار پردازنده گذاشته شده و یا پردازنده نتایج عملیات خود را از طریق آنها ارسال می نماید.
بخش های یك مادربورد؟
مادربورد شامل اتصالات بسیاری برای تمام بخشها می باشد. مادربوردها شامل شكاف های گسترش مانند ISA، PCI، AGP و سوكتهای DIMM می باشند. به علاوه آن شامل اتصالات بیرونی برای كارت صدای Onboard شما، درگاههای موازی و سریال، درگاههای PS/2 برای موس و صفحه كلید و همچنین اتصالات Firewire و شبكه می شود. بنابراین مادربورد نقش مهمی در عملكرد PC شما دارد، تمام بخشهایی را كه شما می خرید به این بستگی دارند كه مادربورد اتصالات صحیحی كه قابل دسترس و كارآمد می باشد را داشته باشند. اگر شما Case كامپیوتر خود را باز كنید، مادربورد یك قطعه صفحه مدار مستطیل شكل و مسطح است كه به نظر می رسد هر چیزی به یك دلیلی به آن متصل شده است. آن شامل بخشهای كلیدی زیر می باشند: یك ریزپردازنده "Socket" كه تعریف می كند كه مادربورد چه نوع واحد پردازش مركزی را استفاده می كند. یك Chipset كه سیستم مدار منطقی كامپیوتر را تشكیل می دهد و معمولا آن از دو قسمت كه پل نام گرفته اند (یك پل شمالی و در مقابل آن پل جنوبی) تشكیل می شود و CPU را به بقیه سیستم متصل می كند. یك تراشه سیستم ورودی/ خروجی (BIOS) كه اصلی ترین عملكرد یك كامپیوتر و چگونگی تعمیر آن را كنترل می كند. و یك ساعت بلادرنگ كه تراشه ای است كه با باطری كار می كند و زمان سیستم و عملكردهای اصلی دیگر را حفظ می كند. به علاوه مادربورد شكافها یا قسمتهایی برای الحاق قسمتهای جانبی گوناگون یا پشتیبانی از سیستم/ سخت افزار دارد. در آنجا یك Accelerated Graphics Port وجود دارد كه منحصرا برای كارتهای ویدئو استفاده می شود، Integrated Drive Electronics كه هم كنشگرها را برای درایوهای هارددیسك تهیه می كند، حافظه یا كارتهای RAM و PCIكه از میان دیگر چیزها اتصالات الكترونیكی را برای كارت كپچر ویدئویی و كارتهای شبكه تامین می كند.
راهنمای انتخاب مادربرد
انتخاب مادربرد، یکی از تصمیمات مهم در زمان تهیه و یا ارتقاء یک کامپیوتر است. انتخاب فوق ، علاوه بر تاثیر مستقیم بر عملکرد فعلی سیستم، بیانگر انعطاف سیستم در زمان ارتقاء نیز می باشد. قابلیت های فعلی یک کامپیوتر و پتانسیل های ارتقاء آن در آینده، جملگی به نوع مادربرد انتخابی بستگی خواهد داشت. امروزه بر روی مادربردها، پورت های پیشرفته ای نظیر (Fireware (IEEE 1394 و یا USB 2.0 و حتی کارت های (تراشه) صدای شش کاناله و کنترل های RAID وجود داشته که می توان از آنان در زمان ارتقاء سیستم و بدون نیاز به نصب امکانات جانبی دیگر، استفاده کرد.
در زمان انتخاب یک مادربرد همواره سوالات متعددی در ذهن تهیه کننده (خریدار) مطرح می گردد: مادربردها چگونه با یکدیگر مقایسه می گردند؟ پارامترها ی سنجش و وزن هر کدام چیست؟ ( پردازنده ها، نوع تراشه ها ، نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی). معیار انتخاب یک مادربرد چیست ؟ Chip set های یک مادربرد بیانگر چه واقعیت هائی می باشند؟ امکانات یک مادربرد چه تاثیراتی را در حیات فعلی و آتی سیستم به دنبال خواهد داشت؟ میزان کارایی و کیفیت یک سیستم تا چه اندازه وابسته به پتانسیل های مادربرد می باشد؟ موارد فوق، نمونه سوالاتی است که در زمان انتخاب یک مادربرد در ذهن تهیه کنندگان مطرح می گردد.
جایگاه مادربرد
مادربرد، پردازنده و حافظه سه عنصر تعیین کننده در کامپیوتر بوده که در زمان انتخاب مادربرد، سرنوشت پردازنده و حافظه نیز بنوعی رقم خواهد خورد. (برای مطالعه بیشتر دراین مورد به سایر مقالات سایت میکرو رایانه مراجعه نمایید) انتخاب مناسب یک مادربرد از جمله تصمیمات مهمی است که دامنه آن گریبانگیر تجهیزات سخت افزاری دیگر نیز خواهد شد. انتخاب یک مادربرد قدیمی و از رده خارج (هر چند که در حال حاضر پاسخگوی نیازها و خواسته ها باشد) می تواند زمینه بروز مسائل متعددی در ارتباط با ارتقاء و افزایش توان عملیاتی کامپیوتر در آینده را به دنبال داشته باشد. فراموش نکنیم ما کامپیوتر را نه بخاطر خود، بلکه بخاطر اجرای برنامه ها (در حال حاضر و آینده) تهیه می نمائیم.
ویژگی ها ی مهم
از مهمترین ویژگی های مرتبط با مادربرد، می توان به موارد زیر اشاره نمود :
Chip Set مادربرد:
عملیاتی حیاتی و مهم نظیر روتینگ داده از هارد دیسک به حافظه و پردازنده را انجام و این اطمینان را بوجود می آورد که تمامی دستگاههای جانبی و کارت های الحاقی، قادر به گفتگو (ارتباط) با پردازنده می باشند. تولید کنندگان مادربردها، با افزودن چیپ ست های متفاوت بر روی مادر بردهای تولیدی خود، نظیر کنترلر RAID و پورت های Fireware، قابلیت های مادربردهای تولیدی خود را نسبت به سایر محصولات مشابه نشان می دهند .
چیپ ست های موجود بر روی یک مادربرد، باعث اعمال محدودیت در رابطه با انتخاب نوع پردازنده، حافظه و سایر تجهیزات جانبی دیگر نظیر کارت گرافیک، کارت صدا و پورت های USB 2.0 می گردد. (برخی از امکانات فوق نظیر کارت صدا، می تواند به عنوان پتانسیل های ذاتی همراه مادربرد ارائه گردد). اغلب مادر بردهائی که از یک نوع Chip set مشابه استفاده می نمایند، ویژگی های متعارفی را به اشتراک می گذارند (به ارث رسیده از Chip set) و کارآئی آنان در اکثر موارد مشابه می باشد. آگاهی از نوع پردازنده، حافظه، سرعت کنترل کننده IDE، کارت گرافیک و صدا، می تواند کمک مناسبی در خصوص انتخاب مادربرد ارائه نماید (مخصوصا" در مواردی که از Chip set مشابه استفاده می گردد).
پردازنده:
تولید کنندگان مادربرد در برخی مواقع، فهرست مادربردهای تولیدی خود را بر اساس نوع سوکتی که مادربرد از آن حمایت می کند، ارائه می نمایند. مثلا" سوکت 478 برای P4 و سوکت A برای Athlon. در اکثر کاربردهای تجاری، کاربران تفاوت مشهودی را در ارتباط با سرعت بین دو پردازنده Athlon و P4 مشاهده نمی نمایند در حالی که ممکن است تفاوت قیمت آنها مشهود باشد. به هرحال نوع و سرعت پردازنده ای که می تواند همراه یک مادر برد استفاده شود، یکی از نکات مهم در رابطه با انتخاب مادربرد است .
پس به طور خلاصه در مورد پردازنده، باید مادر برد حداقل قادر به حمایت از پردازنده های رایج باشد. (پیشنهاد می شود قادر به حمایت از پردازنده های AMD یا اینتل باشد)
حافظه:
امروزه اکثر مادربردها از حافظه های SDRAM DDR) Double Data Rate) استفاده می نمایند. البته هنوز مادر بردهائی نیز وجود دارد که از RDRAM یا Rambus استفاده می نمایند. (تعداد این نوع از مادربردها اندک است). حافظه های DDR دارای سرعت های مختلفی بوده و پیشنهاد می شود که سریعترین نوعی که مادربرد حمایت می نماید، انتخاب گردد. (در این مورد مقالاتی نیز درتالار گفتگوی سایت میکرو رایانه وجود دارد) تولید کنندگان مادربرد، حافظه های DDR را بر اساس سرعت Clock و یا پهنای باند تقسیم می نمایند. سرعت این نوع از حافظه ها (DDR) به ترتیب از کندترین به سریع ترین نوع ، بصورت زیر می باشد :
DDR200( aka PC1600) , DDR266( PC2100) , DDR333(PC2700) , DDR400(PC3200)
بردهایی كه از RDRAM استفاده می نمایند دارای Chip set اینتل 850 یا 850E می باشند. این نوع از حافظه ها (RDRAM) می بایست به منظور افزایش کارآئی، به صورت زوج بر روی مادربرد استفاده شده و اسلات های خالی توسط CRIMM تکمیل (پر) گردند. حافظه ها ی RDRAM قادر به تامین پهنای باند بالای مورد نیاز برنامه هائی با حجم عملیات سنگین در ارتباط با حافظه می باشند. (مثل برنامه های ویرایش فیلم های ویدیوئی و یا بازیهای سه بعدی گرافیکی).
قیمت حافظه های RDRAM نسبت به حافظه های DDR دو برابر است. حافظه های RDRAM در حال حاضر با دو سرعت متفاوت ارائه میگردند: PC800 و PC1066. در صورت انتخاب پردازنده ای از نوع P4 که بر روی BUS با سرعت 533 مگاهرتز اجراء می گردد، سرعت بیشتر پردازنده معیار اصلی انتخاب قرار گیرد. در زمان انتخاب حافظه، می بایست تعداد سوکت های DIMM و RIMM موجود بر روی مادربرد به همراه حداکثر حافظه قابل نصب بر روی آن دقیقا" بررسی گردد.
در مورد نوع حافظه حداقل : DDR 200/266 و پیشنهادی : DDR266/333 یا PC800/1066 Rambus
صدا و گرافیک:
اكثر مادربردهای موجود دارای كارت صدا بوده و بندرت می توان مادربردی را یافت که فاقد این قابلیت باشد. آخرین مدل مادربردها دارای چیپ ست دیجیتالی صدای 6 كاناله بوده كه برای بازی ها و فایل های MP3 مناسب تر هستند. در صورتی که قصد نصب یک کارت صدا بر روی مادر برد به منظور افزایش کیفیت صدا وجود داشته باشد، می توان با استفاده از Jumper و یا BIOS سیستم، کارت صدای موجود بر روی مادربرد (OnBoard) را غیر فعال و از کارت صدای مورد نظر خود استفاده نمود. در صورتی که بخواهیم از بازی های کامپیوتری استفاده نمائیم که دارای گرافیک سه بعدی می باشند، می بایست كارت گرافیك موجود بر روی مادربرد را غیرفعال و یک کارت گرافیک متناسب با نوع نیاز را بر روی مادر برد نصب نمود. در این رابطه لازم است به این نکته دقت شود که مادربرد انتخابی دارای اسلات AGP باشد. امروزه اکثر كارت های گرافیكی موجود از اسلات AGP بمنظور ارتباط با كامپیوتر استفاده می نمایند.
نحوه ارتباط با دستگاههای ذخیره سازی :
اكثر مادربردها، با استفاده از یك كنترلر IDE از درایوهای ATA/100 یا ATA/133 پشتیبانی می نمایند. بر اساس مطالعات انجام شده، تفاوت بین دو استاندارد فوق، بسیار ناچیز بوده و این امر نمی تواند تاثیر چندانی در رابطه با انتخاب یک مادربرد را داشته باشد. انتخاب مادربردهایی كه توانایی پشتیبانی از RAID را دارند بسیار حائز اهمیت است. با استفاده از كنترلر فوق، می توان بر روی یك كامپیوتر از دو هارددیسك بطور همزمان استفاده نمود. بدین ترتیب، اطلاعات بر روی دو هارددیسك ذخیره و در صورت خرابی یک هارد دیسک، می توان از هارددیسك دیگر استفاده نمود. (تهیه یك كنترلر RAID بتنهائی مقرون بصرفه نبوده و لازم است درزمان انتخاب، مادربردی برگزیده شود که از RAID حمایت می نماید).
ارتباطات ( اتصالات ) :
اکثر مادربردها دارای پورت هایی نظیر Ethernet (اترنت) ، USB و FIREWARE می باشند. برخی از مادربردهای جدید، دارای امکاناتی به منظور خواندن Flash Memory می باشند. اخیرا" مادر بردهایی به نام Legacy Free مطرح شده اند که نیازی به پورت های جداگانه نداشته و تمامی پورت ها بطور مختصر در یك پورت تعبیه شده اند.
نکته مهم :
در اكثر موارد تهیه یك مادربرد جدید همراه با خرید پردازنده و حافظه اصلی نیز می باشد. به همین دلیل لازم است بررسی های لازم نیز در خصوص تاثیر این قطعات بر کارآئی مادربرد انجام گیرد. فراموش نکنیم که همواره پردازنده های جدید و با سرعت بالا دارای قیمت به مراتب بالاتری نسبت به نمونه های قبل از خود بوده و در صورتی که ضرورتی به استفاده از پردازنده های جدید، سریع و در عین حال گران وجود ندارد، می توان با توجه به نوع نیاز خود از پردازنده های دیگر (با سرعت کمتر نسبت به آخرین مدل های موجود) که با مادربرد انتخابی نیز مطابقت می نمایند، استفاده نمود.
یکی از اجزاء مهم هر مادربرد، Chip set می باشد که اطلاعات متنوعی را در ارتباط با توانائی مادربرد مشخص می نماید. نوع پردازنده و حافظه ای که مادربرد می تواند حمایت نماید، برخاسته از نوع Chip set یک مادربرد است. در برخی حالات نوع Chip set موجود بر روی یک مادربرد، بیانگر نوع پورت های صدا، ویدئو و کارت شبکه نیز می باشد (عناصر فوق بصورت onboard بر روی مادربرد تعبیه می شوند).
در زمان انتخاب یک مادربرد لازم است به این نکته دقت شود که تفاوت بسیار بالائی بین مادربردها از لحاظ قیمت وجود ندارد و می توان با در نظر گرفتن تمامی جوانب، مادربردی را انتخاب نمود که دارای امکانات جانبی نظیر کارت شبکه و کنترلر RAID باشد.
درباره مادربورد بیشتر بدانیم...
می توان مادربورد ها را با توجه به نوع پردازنده قابل پشتیبانی توسط آن مادربورد یا در اصطلاح سوکت پردازنده پشتیبان از هم متمایز کرد. دو دسته اصلی مادربورد ها برای سیستم های دسکتاپ در این قسمت، مادربورد های سوکت AM2 و سوکت LGA 775 برای پردازنده های AMD و اینتل هستند.
با توجه به این دسته بندی یک نکته بسیار مهم در مورد کارایی مادربورد های مربوط به یک سوکت را در نظر گرفت. برخلاف تصور اکثر کاربران، اکثر مادربورد های مربوط به یک سوکت پردازنده با هر قیمتی دارای کارایی کلی بسیار نزدیک هستند. منظو از کارایی کلی، آنچه است که به کارایی حافظه، پردازنده و کارت گرافیک بر میگردد. این بدان معناست که اگر شما حافظه، پردازنده و کات گرافیکی یکسانی را روی مادربورد های مختلف نصب کنید کارایی این سه قطعه روی مادربوردهای مختلف بسیار نزدیک به هم است و اختلاف کارایی به ندرت به 10 درصد می رسد. حتی کارایی در مورد درگاه های موجود روی مادربوردهایی با چیپست های گوناگون نیز در اغلب موارد بسیار نزدیک به هم است و اختلاف کارایی های بسیار چمگیر تنها در برخی موارد خاص وجود دارد.
با این حساب، اختلاف دو مادربورد 100 و 200 هزار تومانی سوکت AMD، نه تنها لزوما در کارایی نیست، بلکه در اکثر موارد نیز اختلاف اصلی به کارایی کلی مادربورد برنمیگردد.
اصولا اولین و مهمترین عامل در تعیین قیمت یک مادربورد، چیپست در نظر گرفته برای آن است. اگر دقت کرده باشید، معمولا مادربورد های مختلف از برند های گوناگون با چیپست یکسان، دارای قیمت های بسیار نزدیک هم هستند. این موضوع به این دلیل است که که هر چیپست مادربورد دارای یک سری مشخصات و ویژگی ها است که با توجه به آنها امکانات مختلفی را فراهم میکند. با توجه به این قابلیت ها، به یک سری مواد اولیه و قطعات خاص روی مادربورد نیاز است که هر برند سازنده ای ملزم به، به کارگیری آنها است.
بعد از چیپست، امکانات موجود روی بورد میتواند سبب افزایش قیمت مادربورد شوند. مثلا وجود یک سیستم خنک کننده پیشرفته لوله ای طراحی های خاص این نوع خنک کننده ها تنها روی مادربورد های گران قیمت دیده میشود. چیپست P965 اینتل به تنهایی قادر به فراهم کردن 4 پورت SATA II است. برخی برندها با به کارگیری یک چیپست اضافی دیگر تعداد بیشتری پورت SATA II را فراهم میکنند. چیپست اضافی ذکر شده، قیمت مادربورد را افزایش می دهد.
نوع چیپست صوتی به کار گرفته شده روی مادربورد نیز روی قیمت مادربورد تاثیر دارد. برخی از مادربورد های ساخت MSI که از چیپست های صوتی ساخت کریتیو بهره می برند، قیمت نسبی بالاتری نسبت به مادربورد های مشابه دارند. امکاناتی از این دست روی مادربورد ها زیاد هستند. برخی از این امکانات منحصر به یک برند خاص و برخی دیگر نیز در بین محصولات چندین برند دیده می شود. همچنین امکانات جانبی روی مادربورد، لزوما فیزیکی نیستند. مثال اصلی این موضوع امکانات داخل بایوس مادربورد است. هرچه داخل بایوس کامل تر و امکان تغییر جزئیات بیشتری فراهم باشد، قیمت مادربورد مربوطه نیز افزایش می یابد. به همین دلیل است مادربورد هایی ه قابلیت اورکلاک بالایی دارند، قیمت بالاتری هم دارند. البته در این نوع مادربورد ها ممکن است برای ایجاد قابلیت اورکلاک بالا، برخی از قطعات به کار گرفته شده نیز متفاوت باشد.
انواع چیپست های به کار گرفته شده روی
مادربورد ها:
مادربورد هایی با چیپست های اینتل
Intel LGA 775
در حالیکه تنوع مادربورد های سوکت 775 بسیار بالاست، درصد بالایی از این مادربورد ها از چیپست های ساخت اینتل استفاده میکنند. بعد از اینتل، انویدیا تامین کننده اصلی چیپست برای مادربورد های سوکت 775 است.
Intel 945PL
مادربورد های چیپست 945PL جزو ارزان ترین مادربورد های پشتیبان از پردازنده های Core 2 هستند. عمر چیپست 945PL به از عرضه Core 2 ها بر میگردد. در آن زمان مادربورد هایی با این چیپست از پنتیوم 4 و D و انواع سلرون پشتیبانی می کردند. بعد از عرضه پردازنده های Core 2، سازندگان مادربورد نسخه های جدیدی از مادربورد های 945PL خود را عرضه کردند که از Core 2 ها پشتیبانی میکنند. این چیپست از پل جنوبی قدیمی ICH7 استفاده می کند و از فرکانس مسیر 533 و 800 مگاهرتز برای پردازنده و حداکثر فرکانس 533 مگاهرتز برای حافظه پشتیبانی می کند. این چیپست 4 پورت SATA و 2 پورت IDE را نیز در اختیار کاربر قرار میدهد. همچنین با قابلیت صوتی HD سازگار بوده و حداکثر 8 پورت USB 2.0 را نیز فراهم می کند.
همان طور که گفته شد برخی مادربوردهای 945PL از پردازنده های Core 2 پشتیبانی می کنند. به عنوان مثال مادربوردی مثل 945PL-S3P از گیگابایت که در حالت عادی از فرکانس مسیر 1066 مگاهرتز پشتیبانی می کند اما با اورکلاک فرکانس مسیر تا 1333 مگاهرتز قادر است از Core 2 های با فرکانس مسیر 1333 نیز کار کند.
چیپست 945P چیپست دیگری است برای مادربورد های 775 است که از ل
تجارت الکترونیکی